Jak przebiega proces tłumaczenia dokumentacji technicznej?

Tłumaczenie techniczne, tak samo zresztą jak każde inne tłumaczenie pisemne, nie jest procesem linearnym, a przypomina raczej chaotyczną krzątaninę osoby sprzątającej dom, do której wprowadza się inna osoba i stopniowo zwozi cały swój dobytek. Osoba ta musi przetłumaczyć-dopasować stare słowa-meble do nowego pomieszczenia-języka. Wielokrotnie powraca w to samo miejsce, przestawia przedmioty, wyrzuca stare, ustawia nowe i zgrabnie dopasowuje do całości. Jednocześnie przez cały czas dowożone są coraz to nowe przedmioty, których istnienia może się póki co najwyżej domyślać. Do tej pory widywała je co prawda, ale nie była zmuszona dopasowywać ich do swojego domu. Przedmioty te mają rozmaite odcienie, rozmiary i możliwości łączenia z innymi. Czasami trzeba zetrzeć kurze oraz dopasować wnęki, uchwyty, a nawet przemalować część pomieszczeń. Praca jest skończona, gdy ogarnie się wszystkie nowości oraz dopasuje i uprzątnie ostatnie, dopiero co dostarczone elementy.

Czym jest tłumaczenie techniczne z filologicznego punktu widzenia?

Opis procesu tłumaczenia tekstów technicznych możliwy jest do zrozumienia pod warunkiem zdania sobie sprawy z istoty rzeczy, z którą mamy do czynienia. A chodzi o komunikację, oczywiście specyficzną, bo zarówno nadawca, jak i odbiorca komunikatu ograniczają się do ściśle określonego tematu technicznego i posługują się konwencją językową charakterystyczną dla swojej dziedziny, branży czy firmy. Pierwszorzędną cechą tłumaczeń technicznych jest więc techniczny styl, czyli sposób formułowania myśli. W ramach stylu stosowane są rozmaite zabiegi, które w przypadku tekstów technicznych mają na celu przekaz ścisłych informacji. Wszelkie inne funkcje języka są w zasadzie ograniczane do minimum, tak by nie zakłócały w żaden sposób przydatności tekstu do jego użycia w działaniach inżynierskich. Inaczej mówiąc, tłumaczenia techniczne mają na celu przekaz w nowej wersji językowej do odbiorcy obcojęzycznego tych samych danych, które pierwotnie zapisane były w innym języku. Jednak tłumaczenie w proporcji 1:1, czyli słowo za słowo, jest niemożliwe ze względów językowych, ponieważ każdy język dobiera sobie inne zakresy pojęciowe dla słów, inaczej wyjaśnia pojęcia, stosuje inne związki frazeologiczne i wikła nadawcę i odbiorcę w całą swoją złożoność i wszelkie historyczne uwarunkowania i zależności. Nie sposób swobodnie dobierać słowa. To jest możliwe tylko w poezji. W języku niepoetyckim trzeba stosować się do dość sztywnych konstrukcji i zasad, które są w języku utrwalone, a ich naruszanie skutkuje zawsze nieporozumieniami. Styl techniczny zwraca największą uwagę właśnie na unikanie takich niedorozumień i wypaczeń. Tłumaczenie techniczne jest więc zawsze dziełem w jak największym stopniu zamkniętym, o strukturach wielokrotnie powtarzalnych, ugruntowanych w branży, odpersonalizowanych. Stanowi rodzaj zestawu kluczy monterskich, których należy używać przy montażu-tłumaczeniu i demontażu-odczycie danego tekstu-komunikatu.

W jaki sposób pracujemy z tekstem otrzymanym od tłumacza?

Najpierw pracownicy Działu Weryfikacji Językowej ATT otwierają dokument oryginalny i zapoznają się pobieżnie z jego treścią. Następnie czytają uważnie dłuższy fragment pierwszego akapitu i starają się uchwycić pierwszą myśl oraz zasadę konstrukcji tekstu. Otwierają wtedy plik otrzymany od tłumacza i sprawdzają, czy pierwsze zdania oddają zamiary autora oryginału. Wiedzą, że następne fragmenty muszą być logiczną konsekwencją zdania wprowadzającego, a konstrukcja i styl całości tekstu ustalone są z góry. Weryfikacja początkowych fragmentów tłumaczenia wyznacza zatem standardy dalszej pracy weryfikatora. W całym tekście ujednolicany jest styl i słownictwo, sprawdzane są wartości liczbowe, poprawność zapisu nazw i nazwisk, dodawane są znaczenia skrótów i znaczących nazw firm, urządzeń, czy procesów.

Format dokumentów do tłumaczenia

Proces tłumaczenia tekstów technicznych rozpoczyna się w Biurze Tłumaczeń ATT od rozpoznania formatu dostarczonych dokumentów oraz sprawdzenia objętości tekstu. Dawniej dokumenty były często dostarczane w formie papierowej. Dziś dotyczy to jedynie starych dokumentacji technicznych, a większość dokumentów przekazywana jest w wersji elektronicznej. Najczęściej stosowanymi formatami są oczywiście Word, PDF, Excel i PowerPoint. Coraz częściej Klient dysponuje plikami źródłowymi np. w formacie .xml, generowanymi w specjalnych programach do tworzenia dokumentacji technicznej. Oczywiście dysponujemy oprogramowaniem, które umożliwia import i tłumaczenie tego rodzaju plików.

Jednostka tłumaczenia

W celu obliczenia objętości tekstu wyjściowego należy przekonwertować dokument .pdf do formatu Worda i sprawdzić ilość tak zwanych uderzeń, czyli znaków ze spacjami, korzystając z funkcji programu Word. Podana przez program liczba znaków ze spacjami dzielona jest przez liczbę stanowiącą jedną stronę przeliczeniową. Na polskim rynku tłumaczeń jednostka, a więc jedna strona przeliczeniowa tekstu przetłumaczonego zawiera od 1125 do 1800 uderzeń w zależności od koncepcji marketingowej danej agencji. Standardy te mają swoją kilkunastoletnią tradycję i w naszej opinii dobrze definiują wielkość tłumaczenia.  Inne tradycje rynkowe w tym zakresie posiadają państwa Europy Zachodniej, w których liczy się słowa tekstu wyjściowego. Metoda ta nie wykorzystuje wszystkich możliwości precyzyjnego obliczenia ilości pracy, ponieważ stawka za jednostkę, czyli słowo, dopasowywana do liczby słów tekstu wyjściowego w większości przypadków podawana jest na wyczucie w zależności od charakteru tekstu. Natomiast polski sposób obliczania wielkości tłumaczenia zawsze odnosi się do dokumentu przetłumaczonego, stworzonego przez tłumacza w Wordzie. Dzięki temu rozliczenie tłumaczenia możliwe jest z dokładnością co do jednego uderzenia, a stawka za jednostkę tłumaczenia, czyli stronę przeliczeniową, nie podlega nieokreślonym bliżej regułom wyliczania ilości słów charakterystycznych dla danego języka, a po prostu wyliczana jest dla każdego języka w jednakowy sposób – według ilości uderzeń.

Wycena tłumaczenia

Nie zawsze możliwe jest uzyskanie precyzyjnej liczby słów tekstu wyjściowego zawartego w plikach nieedytowalnych, na przykład w obrazach zawierających teksty. Biuro Tłumaczeń ATT wykonuje wyceny orientacyjne, a precyzyjnie rozlicza teksty już przetłumaczone w oparciu o rzeczywistą liczbę uderzeń nowej wersji językowej. Najmniejszą jednostką tłumaczenia jest jedna strona przeliczeniowa tekstu przetłumaczonego. Liczby uderzeń zaokrąglane są do pełnych stron przeliczeniowych według zasad matematycznych: do połowy strony w dół i od połowy strony w górę.